Wanneer we het hebben over de geschiedenis van de akoestische gitaar dan gaan we heel erg ver terug in de tijd. Niet honderden maar duizenden jaren terug. Wanneer exact de akoestische gitaar, althans zijn verre voorganger, ontstaan is dat weet natuurlijk niemand precies. Wel is bekend dat blaas -en slaginstrumenten al veel langer bestaan. Wil je weten waar jouw prachtige instrument dat je bespeeld of wilt leren bespelen vandaan komt? Lees dan het blogbericht hieronder!
Inhoudsopgave
De prehistorische voorlopers
De rijke geschiedenis van de akoestische gitaar gaat vele duizenden jaren terug. Er zijn in Afrika voorlopers gevonden van een soort gitaar van duizenden jaren oud. Het ging hier om een snaarinstrument dat totaal niet lijkt op de akoestische gitaar van tegenwoordig.
De doorontwikkeling van de gitaar is ontstaan, net als bij veel andere instrumenten, door een menselijke karaktertrek. Namelijk het willen uiten van gevoelens via muziek. De gitaar is een chordofoon instrument. Dit komt uit de Griekse taal en betekend dat er geluid gemaakt wordt door de trillingen van snaren.
De “kissar” is één van de prehistorische gitaren die in centraal Afrika gevonden is. Dit is een hele verre voorloper van de moderne gitaar. Het is ook een voorloper met soms een luguber uiterlijk. In sommige gevallen werd een menselijk schedel en dierlijke hoorns tot één product gemaakt om hierop de snaren te bevestigen.
De eerste tekenen van de moderne gitaar
De geschiedenis van de moderne, akoestische gitaar begint omstreeks 385 jaar voor Christus. Op dat moment had Alexander de Grote vrijwel de complete beschaafde wereld in handen. Zijn rijk bevatte Griekenland, Perzië en Egypte. Hierdoor vond cultuuroverdracht plaats en ontstond het onderstaand instrument.
De Assyrische Citer
De Assyrische citer werd doorgegeven aan de Grieken en later werd het weer doorgegeven aan de Romeinen tijdens het Romeinse Rijk, zij noemden het instrument weer de Cithara Romana. Duizenden jaren later zouden Franse instrumentbouwers er een nek aan toevoegen. Op deze manier begon de rijke geschiedenis van de moderne akoestische gitaar.
Zoals je op de afbeelding kunt zien lijkt de Assyrische citer nog niet bepaald op de moderne akoestische gitaar. Wel kun je bij dit instrument al een aantal dingen herkennen die we bij de moderne akoestische gitaar ook hebben. Je ziet namelijk al het klankgat, de snaren, en de frets om de toetsen te kunnen creëren.
Samensmelting van verschillende snaarinstrumenten
Omdat de bevolking in de Middeleeuwen in Europa enorm toegenomen was waren er meerdere culturele stromingen ontstaan. Dit betekende dat er ook veel verschillende instrumenten bespeeld werden. Vooral in Spanje en in Portugal bespeeld men de mandoline veel. Bij de mandoline zie je al meer vergelijking met de moderne gitaar. Deze had een peervormige klankkast, meerdere klankgaten en 4 snaarparen.
De Laud
In de 12e ontstond er een nieuw, Spaans instrument die met de “Laud” noemde. De Laud kende zowel een gitaar als peervormige uitvoering. Dit instrument is afgeleid van de Arabisch luit die bekend staat als de “Ud”. De Ud verspreidde zich later door heel Europa en werd een heel populair instrument om te bespelen. Deze invloed was ook belangrijk voor de loop van de geschiedenis van de akoestische gitaar. In Nederland werd dit instrument de “Luit” genoemd.
Grondbeginselen van de moderne gitaar
Het ontstaan van de eerste gitaren zoals wij hem kennen leende als grondbeginselen delen van de Arabische luit en van de Franse Chrotta. Door de vele religieuze oorlogen die in die tijd gevoerd werden moesten veel chrottaspelers, vaak onderdeel van het leger, vluchten naar Aragon en Catalonië. Hier ontstonden kruisingen tussen de Chrotta en de Luit. Deze gebeurtenis luidde waarschijnlijk het ontstaan in van de moderne, akoestische gitaar zoals wij hem kennen in Nederland.
De Mandola
Tijdens deze zelfde periode ging vanuit Italië, Marko Polo op ontdekkingsreis richting Indië en China. Vanuit hier nam hij ook verschillende soorten gitaren en luiten mee die ook weer invloed hadden op de toekomst van de gitaar. In de dertiende eeuw werd dit instrument door de kerk verboden omdat het duivels zou zijn.
Voor de gewone man was dit het meeste favoriete instrument en dus negeerde men ook veelal het verbod en bleef men het instrument bespelen. Tot aan de zestiende eeuw onderging het instrument nog een aantal kleine wijzigingen en kwam later bekend te staan als de “Mandola”
Het ontstaan van de Vihuela
In de loop van de tijd begonnen instrumentenbouwers steeds meer te experimenteren met geluiden, verschillende soorten hout en vormen. Het ontwerp van de vlakke achterkant kwam weer terug en hierdoor is de Vihuela ontstaan. De directe voorloper van de huidige, moderne gitaar.
De Vihuela dankt zijn naam aan de Romeinse term Vidula. Het instrument lijkt erg veel op de huidige akoestische gitaar. Het had een ovale vorm, 5 klankgaten in de klankkast, een korte hals met 10 frets en 5 snaarparen met 1 resonantiesnaar.
Er waren veel variaties binnen de Vihuela, zo kon je ze ook krijgen met 4 of 7 snaren. De rijk versierde Vihuela was erg duur een vaak voor de normale man niet te betalen. Daarom kozen veel mensen ook voor de goedkopere en veel eenvoudigere Chitarra Latina met toen nog 4 snaren.
De opkomst van de Chitarra Latina (Spaanse Gitaar)
In de 16e eeuw werd er een vijfde snaar toegevoegd aan Chitarra Latina. Deze nieuwe versie is de versie die wij kennen als de Spaanse Gitaar, alleen had de gitaar in deze tijd nog 5 snaren en geen 6 zoals wij dat tegenwoordig kennen. In deze tijd werd de ingewikkelde luid steeds verder verdrongen door de Spaanse Gitaar. In heel Europa werd dit instrument mateloos populair.
De geschiedenis van de akoestische gitaar kreeg later in de 16e eeuw nog een volgende wending. Franse en Italiaanse instrumentenbouwers gingen met het body van de gitaar aan de slag en gaven de gitaar een steeds slankere taille. Vanaf dit moment had de Spaanse Gitaar het uiterlijk zoals we hem nu kennen, alleen werden er toen nog maar 5 snaren op de gitaar gemonteerd.
De Spaanse Gitaar met 6 snaren
De Carulli-gitaar uit 1810 was de allereerste Spaanse Gitaar die uitgevoerd werd met 6 snaren. Dit was de definitieve doorbraak in de geschiedenis van de akoestische gitaar. Dit was ook de eerste gitaar de gestemd werd zoals wij dat kennen, E, A, D, G, B, E. Een Aap Die Geen Bananen Eet, het bekende ezelsbruggetje. Door Antonio Torres Jurado uit Spanje werd de gitaar op deze wijze gebouwd, hij wordt gezien als één van de meest invloedrijke instrumentenbouwers uit die tijd.
Sindsdien is de bouw van de akoestische gitaar niet veel meer veranderd. De geschiedenis van de akoestische gitaar eindigt hier ook min of meer. De enigste grote aanpassing die nog gedaan werd kwam in 1935. Door de uitvinding van nylon werden de snaren niet meer van varkensdarmen gemaakt maar van dit nieuwe, synthetische materiaal. Natuurlijk ligt de doorontwikkeling van de gitaar in onze huidige tijd niet stil.
Een omvangrijke geschiedenis ligt in jouw handen
Zo zie je dat het instrument dat jij bespeeld of wilt gaan bespelen een geschiedenis van duizenden jaren heeft. Het geeft mij veel voldoening om te weten waar mijn prachtige instrument vandaan komt. Daardoor zal ik door blijven gaan om mezelf te verbeteren. Doe dat ook en speel straks de sterren van de hemel op dit prachtige instrument met zijn enorme geschiedenis!
Gitaar spelen als een echte PRO?
Met de online videocursus ‘Gitaar spelen in 22 lessen’ hoor je binnen no-time resultaat!
Hallo gitaarvrienden,
Zijn er ook bouwtekeningen van de
Vihuela ?
Lijkt me een uitdaging om dit instrument te bouwen.
Ik heb onlangs mijn eerste Torresultaten gitaar gebouwd en was verrast door de prachtige klank……en die woedt nog steeds mooier.
Groetjes Piet
Hi Piet,
Leuk dat je onder dit bericht reageert. Om heel eerlijk te zijn, ik heb zelf geen idee of hier bouwtekeningen van zijn maar dit is wel iets leuks om in te duiken. Gaaf dat je jouw eigen gitaar gebouwd hebt, is toch een hele opgave om zoiets te doen.
Groeten Michel GitaarVermaak